3.3. De ergste addertjes

3.3.3. /s/, /θ/,/k/, /gs/ en /gθ/

3.3.3.2. /s/, /θ/ en /k/

A. kapstokken

1. Schrijfwijze:

c + e/i = /θ/ (cero)

c + andere gevallen= /k/: Castilla, Córdoba, Cúrcuma, cuatro, cuenta, macro, Anahuac

qu + e/i = /k/ /en niet “kw”!/: Quebec

qu + a/o = /kw/: quórum

z = altijd /θ/ {en niet /z/ !}: Zamora, La Paz

2. De /θ/wordt uitgesproken met de tong tussen de tanden en tegen de onderkant van de bovenste snijtanden. De zijkanten van de tong raken de bovenste kiezen. Denk aan het Engelse 'to think', maar steek de tong meer tussen de tanden: cinc. De klank vergt wat oefening, maar uiteindelijk zal iedereen na verloop van tijd die vlot kunnen uitspreken.

3.Het is belangrijk dat de /θ/wel degelijk uitgesproken wordt en NIET vervangen wordt door een /s/: hij maakt deel uit van het typische klankenpalet van het “Standaardspaans” van Spanje. In verschillende zones van Spanje (vooral Andalusië en de Canarische Eilanden) en tevens in Spaans-Amerika wordt de /θ/ altijd /s/ uitgesproken -wat in het jargon als seseo aangeduid wordt-. Dat tast natuurlijk de eenduidige band tussen schrijfwijze en uitspraak aan, want woorden als casar (huwen) en cazar (jagen) worden dan op dezelfde manier uitgesproken.

In de hoger vermelde zones wordt het fenomeen getolereerd omdat ze er algemeen verspreid zijn in alle lagen van de bevolking. Het omgekeerde fenomeen -de 'ceceo': een /s/ als /θ/ uitspreken-, wordt echter niet getolereerd omdat het vooral in lagere bevolkingsklassen of als een afwijking voorkomt.

4. Let erop dat je ook in de getallen deze klank uitspreekt, en hem niet vervangt door een /s/: 100 (cien).

5. Wanneer je leest, kijk dan goed wat er staat: soms verwacht je bvb. vanuit je kennis van andere talen een -cc- (/gθ/), terwijl er in het Spaans alleen maar -c- staat: aceptar en NIET acceptar (zie hoofdstukje 3.3.3.3).

6. Vergeet ook niet dat in een opeenvolging s-/θ/ (lascinco, doscientos) beide klanken nog net hoorbaar moeten zijn (zie hoofdstuk 3.3.3.1).

Voor meer achtergrond, alsook voor een visualisering van de articulatieplaats, zie de desbetreffende hoofdstukken in het boek.

B. woordjes  

1.	casa-caza, asar-azar, haz-as, cesión-sesión
2.	Badajoz, Ibiza, Vázquez, López
3.	cifra, cocinar, cinc, Cela
4.	Castro, acuerdo, cuenta, Cuzco
5.	querer, Quito, quirófano, quién

C. frequente combinaties

6.	Eso no es cierto. Dat is niet zeker.
7.	Tienes razón. Je hebt gelijk.
8.	Me hace mucha ilusión. Ik kijk ernaar uit.
9.	Le agradezco mucho su ayuda. Hartelijk dank voor uw hulp.
10.	Perdone, ¿puede decirme alguien qué es eso, por favor? Excuseer, kan iemand mij zeggen wat dit is, aub?

D. rijmpjes en zegswijzen

11.	Quien habiendo manzanilla bebe cerveza ha perdido la cabeza. Wie bier drinkt wanneer er ook kamille is, moet zijn verstand kwijt zijn. ("manzanilla" is ook wel een droge sherry uit Zuid-Spanje)
12.	Secreto seguro es el que no has dicho a ninguno. Een goed bewaard geheim is er een dat je tegen niemand verteld hebt.
13.	A cazuela chica cucharica. Bij een kleine pot hoort een klein lepeltje.
14.	La manzana nació verde y el tiempo la maduró, mi corazón nació libre y el tuyo lo cautivó. De appel is groen geboren en werd gerijpt door de tijd. Mijn hart is vrij geboren en werd gegrepen door dat van jou
15.	Si cien sierras asierran cien cipreses, seiscientas sierras asierran seiscientos cipreses. Als honderd zagen honderd cipressen afzagen, dan zagen zeshonderd zagen zeshonderd cipressen af.

E. zinnetjes

16.	Las voces de la razón y del corazón se cruzan fácilmente. De stem van de rede en die van het hart kruisen elkaar vrij makkelijk.
17.	¿No funciona la motocicleta con el aceite de la cocina? Rijdt een motorfiets niet met keukenolie?
18.	El cenicero funciona de cementerio para la ceniza del cigarrillo. De asbak doet dienst als begraafplaats voor de as van de sigaret.
19.	El señor Sánchez cierra su negocio a las cinco. Meneer Sánchez sluit zijn zaak om vijf uur.
20.	Las entradas de ciertos cines cuestan doscientos cinco francos suizos. In sommige bioscopen kosten de tickets 205 Zwisterse frank.

F. en als toetje..

Luz tú	Jij licht
Luz vertical,	Verticaal licht,
luz tú;	jij licht,
alza luz tú,	verhef het licht, jij,
luz oro;	goudkleurig licht,
luz vibrante,	bevend licht,
luz tú.	jij licht.
Y yo la negra, ciega, sorda, muda sombra horizontal.
En ik die zwarte, blinde, dove, stomme, horizontale schaduw.

Juan Ramón Jiménez, uit La estación total (1946)

Voor meer woordjes, zinnetjes, rijmpjes en gedichtjes, zie de desbetreffende hoofdstukken in het boek.